- Autor: Dariusz Kosiński
- Ilustracje: 1 czarno-biała i 25 kolorowych
- Data wydania: kwiecień 2007
- ISBN: 978-83-923635-3-8
- Format: 168×238 mm
- Liczba stron: 530
- Rodzaj oprawy: miękka
Polski teatr przemiany
Dariusz KosińskiWydanie objęte mecenatem Miasta Wrocławia i dofinansowane przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Autor sytuuje idee teatru i praktyki twórcze Mickiewicza, Słowackiego, Wyspiańskiego, Osterwy i Limanowskiego oraz Grotowskiego we wspólnej dziedzinie, którą nazywa „polskim teatrem przemiany”. W następujący sposób opisuje wyróżnioną przez siebie tradycję: „Sądzę, że za żywotnością «polskiego teatru przemiany» stoi […] niezwykle ścisłe połączenie sztuki i religii, sprawiające, że działalność «artystyczna» staje się tu rodzajem praktyki duchowej, a «duchowość» przejawia się przede wszystkim w działaniu i dążeniu do doświadczenia numinotycznego. «Duchowe» i «artystyczne» tworzą dynamiczną równowagę, wzajemnie przekształcając się w taki sposób, że mówienie o religii jest nieporozumieniem, a mówienie tylko o sztuce pomniejszającym zawężeniem”. W innym miejscu podkreśla, iż „cechą charakterystyczną dla tej tradycji jest właśnie konsekwentnie zachowywane nastawienie pragmatyczne, niemal empiryczne, przejawiające się w tym, że przestrzenią realizacji poszczególnych projektów jest doświadczenie, a nie wiara, zaś podstawowe narzędzie to czynienie, a nie wyznawanie. Jest to przede wszystkim tradycja performatywna, w tym sensie, że nie przyjmuje ona niczego z góry, ale chce wszystko, łącznie z najwyższymi doznaniami i najpełniejszą transformacją, zdobyć poprzez działania o charakterze metacodziennym, do których często dopuszczani są świadkowie. Ze względu na tę metacodzienność działań i ich otwarty charakter jest to więc zjawisko teatralne”.
Dariusz Kosiński – urodzony w 1966 roku. Profesor nadzwyczajny w Katedrze Dramatu Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Zajmował się historią i teorią sztuki aktorskiej XIX wieku (Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku – główne problemy, Kraków 2003; Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki, Kraków 2005) i interpretacją dramatu (Sceny z życia dramatu, Kraków 2004).
Nie rezygnując z tych zainteresowań (od roku 2005 jest kierownikiem projektu badawczego „Polskie piśmiennictwo teatralne XIX wieku”), od kilku lat koncentruje się na badaniach nad swoistością polskiej tradycji performatywnej i teatralnej. Stale współpracuje jako krytyk, recenzent i eseista z miesięcznikami teatralnymi „Didaskalia” i „Dialog”.
Jest autorem i współautorem kilku publikacji popularyzatorskich (Słownik wiedzy o teatrze, Słownik teatru, Wydawnictwo „Zielona Sowa”, Kraków 2006).
Przedstawiając książkę, w którą chcę Czytelnika wprowadzić, pragnę od razu, na początku zastrzec, że nie jest moim zamiarem (re)konstruowanie jakiegoś ciągu rozwojowego czy „linii postępu”. Każdy z bohaterów tej książki jest artystą na tyle oryginalnym i osobnym, że choć istnieje między nimi swoiście narastający związek inspiracji, to nie polega on na kontynuowaniu poszukiwań poprzedników, ale na ich samodzielnym modyfikowaniu, przetwarzaniu i reinterpretowaniu. Dlatego też każdemu z nich postanowiłem poświęcić odrębną i autonomicznie skonstruowaną część, oczywiście nie rezygnując ze wskazywania związków, analogii, miejsc wspólnych. (Wprowadzenie)
Michał Masłowski
Teatr jako metanoia
„Znak” 2008 nr 12, s. 135–142
Synteza to cenna i śmiała a tytuł szczęśliwy. Ma ambicję ujęcia w jednej formule naczelnego nurtu tematycznego polskiego teatru. Świadczy o zdolności Dariusza Kosińskiego do panoramicznego spojrzenia, jak i o stanie badań szczegółowych polskiej teatrologii, które taką syntezę umożliwiają. Można, oczywiście, spierać się o tę czy inną interpretację, ale naczelna teza wydaje się trafna. Słowo „przemiana” dotyczy człowieka, którego transformację duchową polski teatr w sposób szczególny tematyzuje.
Przeczytaj całą recenzjęZbigniew Majchrowski, Paweł Goźliński, Dobrochna Ratajczakowa, Ireneusz Guszpit, Grzegorz Ziółkowski
Dariusz Kosiński: Polski teatr przemiany – przypisy
„Dialog” 2008 nr 7–8, s. 224–23
Marek Nowatorski
Teatr świątynia. Niezwykła historia polskiego teatru
„Przekrój” 2007 nr 33, z dnia 16 sierpnia
Przeczytaj całą recenzję
Stanisław Obirek
Tęsknota za przemianą
„Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2007 nr 81 (październik), s. 121–122
Mikołaj Sokołowski
Czy polski teatr potrzebuje przemiany?
„Teatr” 2007 nr 11, s. 73–75
Rafał Węgrzyniak
Teatr jako wehikuł
„Nowe Książki” 2007 nr 8, s. 58
Może cię zainteresować
