Samba z bogami. Opowieść antropologiczna

W tej niewielkiej canzuá dudnienie bębnów, engoma, w które muzycy walili bezlitośnie, było ogłuszające; rezonowało literalnie w całym ciele, w brzu­chu i w splocie słonecznym, uderzając raz po raz zmasowanymi dźwiękami – jak na baiańskich plażach fale oceanu.

Niezmordowany tata, kapłan, znów uderzył żelazem o żelazo i stentorowym głosem zaintonował kolejną pieśń. Z miejsca do metalicznego, świdrującego brzęku jego dzwonka ngonge dołączyło głębokie, władcze huczenie baterii engoma. Dźwięki z przemożną siłą rozkręciły karuzelę tańczących muzenzas, inicjowanych cór bogów. Tata jeszcze przez chwilę stał, kołysząc się, obok bębnów i przekrzykiwał dudnienie, śpiewając, ile sił w płucach, cały też czas tłukąc niemiłosiernie w wysoko uniesione ngonge. I nagle ruszył. Czy to jego zwalista postać, czy też impet, z jakim skoczył w tany, sprawił, że wyglądało to, jakby góra zadygotała w posadach i ruszyła z miejsca. Miał w sobie moc gunzo (w candomblé ludów Bantu odpowiednik axé). Magiczna chwila. Jakby za dotknięciem czarnoksięskiej różdżki korowód odmienił się w oczach. Raptowne pojawienie się tata wśród tańczących dokoluśka muzenzas było dla nich ostrogą. Ich ruchy stały się teraz bardziej zamaszyste i bogatsze w finezyjnie wykonywane detale. Ale to nie tylko to. Taniec stał się cudownie lekki. Nie wierzyłem własnym oczom, to było jak w bajce – albo jak w rzeczywistości wirtualnej. Wirując, płynęli. W głowie mi się zakręciło.

Byliśmy jakby w podziemnej jaskini i tańczyły wśród nas duchy.